ස්විස් බැංකුවේ මුදල් තැන්පත් කළ හැකි බවත්, අවශ්‍ය විටෙක ඒවා ලබා ගත හැකි බවත් ලොව පුරා ජනතාව දනිති. නමුත් ස්විට්සර්ලන්තයේ කාලය තැන්පත් කළ හැකි බවත් අවශ්‍ය විටෙක ගත හැකි බවත් ඹබ දන්නවා ද?
ස්විට්සර්ලන්තයේ පිහිටා ඇති ෆෙඩරල් සමාජ ආරක්ෂණ අමාත්‍යාංශය මගින් “ටයිම් බැංකුව” නමින් වයස්ගත විශ්‍රාම වැටුප් ක්‍රමයක් ක්‍රියාත්මක කරයි. අප තරුණ හා සෞඛ්‍ය සම්පන්නව සිටින විට අපගේ කාලය මෙම “ටයිම් බැංකුවේ” තැන්පත් කළ හැකිය. එනම් ෆෙඩරල් සමාජ ආරක්ෂණ අමාත්‍යාංශයේ ගිණුමක් විවෘත කර අප සෞඛ්‍ය සම්පන්නව සිටින විට අපගේ නිදහස් කාලය තැන්පත් කළ හැකිය. එවිට අපට අවශ්‍ය විටෙක එම කාලයෙන් ප්‍රයෝජන ගත හැකිය.
මෙම “ටයිම් බැංකුව” සමග වසර කිහිපයක් ගනුදෙනුකල කළ කෙනෙකුගේ අත්දැකීමක් ඔහුගේ වචන වලින්:
මම ස්විට්සර්ලන්තයේ නැවතී සිටියදී කුලී නිවසක ජීවත් වුනා. එම නිවසේ හිමිකරු 67 හැවිරිදි ක්‍රිස්ටියානා නම් විශ්‍රාමික ගුරුවරියක්. ඇයට උවමනා තරමට විශ්‍රාම වැටුපක් ගන්නීය. මා ගෙවන කුලියද ඇයට අමතර ආදායමක්. ඇයට කිසිම මුදල් අපහසුවක් නැත.
නමුත්, ඇය දිනපතා 87 හැවිරිදි පුද්ගලයෙකුගේ නිවසට ගොස් පැය දෙකක් වැඩ කරයි. ඔහුගේ ඕනෑ එපාකම් සියල්ල සපුරා දෙයි. මම ක්‍රිස්ටියානා ගෙන් ඒ පිළිබඳව විමසුවෙමි.
“ඒ මහල්ලා මගේ ඥාතියෙක් නොවෙයි, මම දැන් නිරෝගීව සිටිමි. මම මේ ආකාරයේ සේවය කර මගේ ‘කාලය’ ඉතිරි කරමි. හෙට මම මෙම ‘කාලය’ අවශ්‍ය විටදී භාවිතා කරමි. මම ස්විට්සර්ලන්ත සමාජ ආරක්ෂණ අමාත්‍යාංශයේ ලියාපදිංචි වී සිටිමි. මම ඒ මහල්ලා සමඟ ගත කළ කාලය මගේ ගිණුමට බැර වෙනවා.
මට උදව් අවශ්‍ය වූ විට මම ස්විට්සර්ලන්තයේ ෆෙඩරල් සමාජ ආරක්ෂණ අමාත්‍යාංශයට කියමි, ඔවුන් මගේ ගිණුමේ ‘කාලය’ ගත කිරීමට උදව් කිරීමට යමෙකු යවයි.” ඇය පැහැදිලි කළාය.
මෙම වැඩසටහනේ ගිණුමක් ආරම්භ කිරීමට කැමති පුද්ගලයන් නිරෝගීව හා සේවා මනසින් සිටිය යුතුය. සෑම දිනකම උපකාර අවශ්‍යතාවය ඇති වැඩිහිටියන් රැකබලා ගත යුතුය.
ඔවුන් මේ ආකාරයෙන් ගත කරන කාලය රජයේ නඩත්තුව පිළිබඳ ගිණුමට බැර කරනු ලැබේ. සෑම වර්ෂයක් අවසානයේම, ‘ටයිම් බැංකුව’ බැර කළ පැය ගණන ගණනය කිරීම සඳහා “ටයිම් බැංකු කාඩ්පතක්” නිකුත් කරයි. අපට අවශ්‍ය විටෙක එම කාඩ්පත භාවිතා කර අපගේ කාලය ගත කළ හැකිය. එබැවින් අපගේ කාලය ගත කරන ලෙස අපි ඉල්ලා සිටින විට, ඔවුන් අපට උදව් කිරීමට ‘කාල ඉතිරි කරන්නන්’ කෙනෙකු යවනු ලබයි.” යනුවෙන් ඇය තව දුරටත් සඳහන් කළාය.
දවස් කිහිපයකට පසු ඇය අනතුරකට ලක්විය, පසුව නිවසේ විවේක ගැනීම සඳහා ඇයට උදව් කිරීමට බැංකුවෙන් කළ ඉල්ලීමට අනුව අවශ්‍ය කාලය ‘ගිණුමට බැර කර ඇති බවත්, එය ලබාගෙන එය භාවිතා කරන ලෙස රජය ඉල්ලා සිටි පරිදි තරුණයෙක් නිවසට එවා තිබෙණු දක්නට ලැබුණා.
මෙය මොනතරම් අපූරු ව්‍යාපෘතියක්ද?
අද ස්විට්සර්ලන්තයේ මෙම ‘ටයිම් බැංකුව’ යෝජනා ක්‍රමය මහලු අයට ඉතා ප්‍රයෝජනවත් වන අපූරු යෝජනා ක්‍රමයකි. එය ක්‍රියාත්මක වන්නේ රටේ විශ්‍රාම වැටුප් පිරිවැය අඩු කිරීමට පමණක් නොව සමාජ විසඳුමක් ලෙස ය. ස්විට්සර්ලන්ත පුරවැසියන්ගෙන් බහුතරයක් වැඩිහිටි සුභසාධන වැඩසටහනට සහයෝගය දක්වන අතර ඔවුන්ගේ දායකත්වයද ලබා දෙති.